Dieta dla cukrzyka to tak naprawdę dieta człowieka zdrowego, a większość zasad żywienia pozostaje ta sama. Dla wielu osób, szczególnie chorych na cukrzycę typu 2, jest to duże wyzwanie, jednakże prawidłowe odżywianie poprawia zarówno stan zdrowia, jak i samopoczucie.
Rodzaje cukrzycy
Dieta cukrzycowa jest nieodłącznym elementem leczenia cukrzycy każdego typu. Zaliczamy do nich:
- cukrzyca typu 1 – inaczej cukrzyca insulinozależna. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której niszczone są wyspy β trzustki produkujące insulinę. Przez to cukier nie jest wchłaniany do organizmu, a poziom glukozy we krwi pozostaje wysoki. Zwykle rozpoczyna się w wieku dziecięcym lub młodzieńczym i predyspozycje do zachorowania na nią są dziedziczne.
- cukrzyca typu 1,5 – inaczej cukrzyca mieszana. Występują w niej objawy zarówno cukrzycy typu 1 jak i 2.
- cukrzyca typu 2 – jest wypadkową insulinooporności, rzadziej pojawia się z powodu upośledzenia wydzielania insuliny. W tym typie cukrzycy komórki uodparniają się na działanie insuliny, przez co cukier nie jest wchłaniany przez organizm, a poziom cukru we krwi pozostaje podwyższony. Tego typu rozwojowi cukrzycy sprzyja nadwaga i otyłość.
- cukrzyca ciążowa – wynika z hormonalnej insulinooporności i występuje tylko w ciąży. Może prowadzić do cukrzycy typu 2
- cukrzyca typu 3 – inaczej cukrzyca wtórna. Jest to cukrzyca związana z uszkodzeniem trzustki, spowodowanym innymi chorobami lub przyjmowanymi lekami.
Najważniejsze zasady diety
Dieta przy cukrzycy jest zbliżona dla osób z cukrzycą typu 1 czy 2. Dodatkowej uważności przy komponowaniu jadłospisu wymagają cukrzycy stosujący insulinę. Odpowiednio zbilansowana dieta powinna pomóc diabetykowi w:
- wyrównaniu stężenia glukozy we krwi;
- zachowaniu optymalnego ciśnienia tętniczego;
- utrzymaniu prawidłowej masy ciała;
- uniknięcia lub opóźnienia powikłań cukrzycowych.
W diecie w cukrzycy najważniejsze zalecenia to:
- Spożywanie około 5 posiłków dziennie o stałych porach i w regularnych odstępach czasu.
- Ograniczenie spożycia alkoholu, cukru oraz soli.
- Przygotowywanie zbilansowanych posiłków.
- Wybór głównie produktów o niskim indeksie glikemicznym.
- Regularne badanie glikemii i dostosowanie diety, jeśli stężenie cukru pozostaje za wysokie.
Warto pamiętać o tym, że różne organizmy inaczej reagują na dane produkty. Na przykład spożywanie ziemniaków, które posiadają wysoki indeks glikemiczny, u jednej osoby wywoła gwałtowny skok glukozy we krwi, a u innej skrobia w nich zawarta będzie uwalniać się wolniej. Warto zatem eksperymentować z dietą tak długo, aż osiągnie się indywidualnie zadowalające efekty. Bardzo dobrym pomysłem będzie udanie się w tym celu do dietetyka, który ułoży nam odpowiedni plan żywieniowy i przykładowy jadłospis.
Zalecenia żywieniowe w diecie cukrzyka
W skład diety osoby chorej na cukrzycę powinny wchodzić produkty z niskim indeksem glikemicznym, powinna być ona zbilansowana i zawierać mało węglowodanów. Oto co powinien jeść cukrzyk:
- Produkty zbożowe pełnoziarniste – wolno jeść pieczywo z pełnego ziarna, chleb żytni pełnoziarnisty i graham, makaron pełnoziarnisty, makaron z mąki konjac, ryż brązowy i jaśminowy, kasza bulgur, gryczana, jęczmienna, komosa ryżowa, płatki owsiane, otręby żytnie, pszenne i owsiane;
- Warzywa – ogórek, kapusta, sałata, szpinak, brukselka, brokuł, kalafior, cukinia, cebula, pomidory, fasolka szparagowa, groch, groszek zielony, kalarepa, papryka, marchewka, pietruszka, por, soczewica, rzepa, rzodkiewka, seler naciowy, czosnek, bakłażan, batat, fasola biała i czerwona. Najlepiej spożywać je na surowo. Warzyw nie wolno przegotować, ponieważ wtedy uwalniają więcej cukrów.
- Nabiał – jogurt, maślanka, kefir, zsiadłe mleko, ser biały i żółty;
- Chude mięsa i ryby – kurczak, indyk, chuda wołowina, chuda wieprzowina, cielęcina, dziczyzna, królik, wszystkie ryby, owoce morza.
- Niektóre owoce w umiarkowanej ilości – truskawki, maliny, borówki, jeżyny, poziomki, agrest, porzeczki, aronia, awokado, oliwki.
- Naturalne tłuszcze w małej ilości – orzechy, oliwa z oliwek, tłuszcze roślinne. Warto zaznaczyć, że dotyczy to tłuszczy spożywanych „na zimno”, np. w sałatkach, a nie stosowanych jako tłuszcz do smażenia.
- Grzyby.
Produkty przeciwwskazane
Tych produktów nie powinno się jeść przy cukrzycy:
- Tłuste mięsa i wędliny – boczek, kiełbasa, parówki, wieprzowina, wołowina, baranina, kaczka, gęś. Z wędlin dozwolone są jedynie szynki z chudego mięsa, na przykład z kurczaka.
- Mleko i wysoko przetworzone produkty mleczne, szczególnie te z dodatkiem cukru.
- Owoce – arbuz, dojrzały banan, przetwory owocowe i owoce przetworzone.
- Niektóre warzywa – dynia, ziemniaki, bób, kukurydza.
- Jasne produkty zbożowe – chleb pszenny, kasza jaglana, kukurydziana, ryż biały, płatki kukurydziane, ryżowe i jaglane.
- Większość bezglutenowych produktów zbożowych
- Tłuszcze – sztucznie utwardzane oleje roślinne, np. margaryny do ciast.
- Naturalne słodziki – cukier, miód, syrop klonowy, syrop z agawy. Warto zastąpić je ksylitolem, erytrolem, bądź stewią.
- Przetworzone produkty słodkie – słodycze, wypieki, wyroby cukiernicze, napoje słodzone, soki, napoje gazowane.
- Żywność przetworzona typu fast food
- Alkohol
Podsumowanie
Przykładowy jadłospis diety i plan żywieniowy pomoże ustalić dietetyk. W cukrzycy ważne jest monitorowanie poziomu cukru we krwi oraz dieta. Warto również regularnie monitorować ciśnienie krwi, wagę ciała oraz prowadzić aktywny tryb życia. Działania te pomogą utrzymać stabilny poziom cukru we krwi i zapobiec powikłaniom związanym z cukrzycą.
Treści prezentowane na stronie mają na celu poprawę komunikacji między Użytkownikiem a jego lekarzem i nie powinny zastępować tej relacji. Nasza strona służy jedynie celom informacyjno-edukacyjnym. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie zawartych tu informacji, zwłaszcza w dziedzinie medycyny lub innych dziedzin specjalistycznych, konieczna jest obowiązkowa konsultacja z lekarzem.
